Wkłady koronowo-korzeniowe — czyli sposób na wzmocnienie struktury zęba

Różnego rodzaju urazy, próchnica czy choroby dziąseł mogą być przyczyną osłabienia struktury zęba, a to z kolei może prowadzić do jego utraty bądź poważnych konsekwencji dla zdrowia jamy ustnej. Na szczęście współczesna stomatologia oferuje rozwiązania, które pozwalają na wzmocnienie uszkodzonych zębów, przywracając poddanym terapii pacjentom pełną sprawność żucia oraz wysoce pożądaną przez nich estetykę wykonania uzupełnień. Do takich strategii należą wkłady koronowo-korzeniowe, które skutecznie zrewolucjonizowały podejście do leczenia zębów z uszkodzeniami. Zdrowy uśmiech pacjenta przekłada się na jego zdrowie fizyczne i psychiczne, co powinno być głównym czynnikiem motywującym do korzystania z dobrodziejstw wkładów koronowo-korzeniowych przez lekarzy w ich codziennej praktyce dentystycznej. 

Aby poznać więcej możliwości protetyki dentystycznej, warto zaznajomić się z treścią artykułu dotyczącego innych znanych w praktyce stomatologicznej rodzajów uzupełnień protetycznych. Nieoceniona w tym zakresie będzie też przedstawiona w  innym artykule wiedza wyjaśniająca, z jakich materiałów są wykonywane wypełnienia zębowe.

Z tego artykułu się dowiesz:

1. Do czego w leczeniu stomatologicznym wykorzystywane są wkłady koronowo-korzeniowe?
2. Jak wygląda budowa pojedynczego wkładu?
3. Jakie rodzaje sztyftów koronowo-korzeniowych się wyróżnia?
4. Jakie wytyczne dotyczące stosowania u pacjentów opisywanych wkładów powinno się uwzględniać przed każdym leczeniem?
5. Jak przebiega standardowa procedura wstawiania w jamie ustnej pacjenta wkładów protetycznych?
6. Jakie atuty przemawiają za wykorzystywaniem wkładów koronowo-korzeniowych do wzmacniania struktury zęba?

Czym są wkłady koronowo-korzeniowe?

Każdy tego rodzaju wkład jest projektowany jako integralne połączenie między korzeniem zęba a jego koroną. Pełniąc kluczową funkcję wsparcia, zapewnia kompleksowe wzmocnienie i stabilizację dla wykonywanej przez pracownię protetyczną konstrukcję. Wkłady te, zwane również wkładami protetycznymi, są jednym z najczęściej wykorzystywanych w leczeniu rodzajów stomatologicznych uzupełnień, stosowanych do wzmocnienia struktury zęba, gdy jest ona osłabiona przez różne ubytki, złamania czy też inne urazy. Szczególnie rekomendowane są w przypadku odbudowy zębów trzonowych, gdzie ich zastosowanie może znacząco poprawić jej trwałość i ogólną funkcjonalność.

Z czego zbudowane są wkłady koronowo-korzeniowe?

Wkłady koronowo-korzeniowe, określane również jako sztyfty protetyczne, są konstrukcjami składającymi się z dwóch zintegrowanych w jednolitą strukturę elementów:

• Części koronowej (czyli rdzenia), która pełni funkcję podbudowy pod przyszłe uzupełnienie protetyczne. Stanowi ona substytut dla uszkodzonych lub utraconych tkanek zęba, przygotowując podłoże dla ostatecznego uzupełnienia.
• Części korzeniowej (czyli trzonu), która zostaje osadzona w odpowiednio przygotowanym kanale korzeniowym zęba, zapewniając protetycznej konstrukcji mocne zakotwiczenie i stabilizację, co przekłada się na długotrwałość i efektywność stworzonej odbudowy. Ponadto część trzonowa, pozostałym zdrowym tkankom, gwarantuje skuteczną izolację od czynników zewnętrznych. 

Wśród najczęściej wykorzystywanych materiałów do produkcji wkładów koronowo-korzeniowych są: metal, ceramika, złoto, kompozyty, stop tytanu, a także zatopione w żywicy kompozytowej włókna szklane. Każdy ze stosowanych materiałów charakteryzuje się unikalnymi właściwościami, które decydują o jego przydatności w określonych przypadkach klinicznych. Wybór materiału jest uzależniony od szeregu czynników, w tym wymagań dotyczących wytrzymałości, elastyczności, kompatybilności oraz estetyki. Decyzja ta wymaga dokładnej analizy indywidualnych potrzeb pacjenta, a także oceny potencjalnych korzyści i ograniczeń każdego z dostępnych materiałów.

Rodzaje wkładów koronowo-korzeniowych

Wyróżnia się kilka wariantów koronowo-korzeniowych wkładów protetycznych. Dzięki temu możliwe jest dobranie odpowiedniego leczenia dla konkretnego medycznego przypadku. Wybór właściwego wkładu uzależniony powinien być od stanu oraz ilości pozostałej zdrowej tkanki zęba, wielkości i kształtu kanału korzeniowego, pożądanej estetyki wykonania, oczekiwań względem mechanicznej wytrzymałości, ogólnego stanu zdrowia pacjenta, a także jego możliwych finansowych.
W związku z powyższym wyróżnia się kilka podstawowych rodzajów opisywanych materiałów koronowo-korzeniowych:

• Wkłady ze stopów metali — najczęściej odlewane ze złota, stopów srebra, niklu albo są prefabrykowane ze stali nierdzewnej lub tytanu. Powodem, dla którego są one coraz rzadziej stosowane, jest ich wydłużona procedura dopasowania, a także konieczność korzystania z usług laboratorium protetycznego. Dodatkowo ich kolor może stanowić dla pacjenta problem natury estetycznej. Niemniej oferują one wyjątkowo dużą wytrzymałość i stabilność.
• Wkłady ceramiczne — coraz rzadziej stosowane ze względu na ich stosunkowo wysoki koszt wykonania i trudność w obróbce. Zapewniają one jednak nieporównywalnie wysokie walory estetyczne. Są one też wystarczająco wytrzymałe, jednak bardziej kruche niż inne rodzaje włókien wykorzystywanych do budowy koronowo-korzeniowych wkładów, a to może znacznie ograniczać zakres ich zastosowań. 
• Wkłady z włókien węglowych — niezwykle lekkie, wytrzymałe i sztywne, co pozwala na odbudowę zębów z dużą utratą substancji. Wykazują doskonałą elastyczność i tym samym akuratne oddziaływania siły mechanicznej na strukturę korzenia. Mimo to, ich ciemny kolor sprawia, że nie są one odpowiednie dla zastosowań o wysokim priorytecie estetycznym.
• Wkłady z tlenku cyrkonu — jest to ciągle nowa strategia wykonywania uzupełnień w protetyce. Co wyróżnia je na tle innych wkładów koronowo-korzeniowych, to połączenie w sobie właściwości estetycznych i wytrzymałościowych. O ich wysokich walorach wizualnych decyduje ich biały lub kremowy kolor, co sprawia, że wykonane uzupełnienie łudząco imituje wygląd naturalnego zęba.
• Wkłady z włókna szklanego — stanowiący najbardziej uniwersalny wybór ze wszystkich dostępnych rodzajów wkładów koronowo-korzeniowych. Wykonane z włókien szklanych włókna zapewniają im dobre właściwości mechaniczne przy jednoczesnym zachowaniu estetyki zbliżonej do wyglądu naturalnego zęba. Co więcej, dzięki adhezyjnym zdolnościom opisywanych wkładów, ich wiązanie z tkanką zęba jest wyjątkowo silne i uszczelnione. 

Spośród dostępnych w sprzedaży wkładów tego rodzaju często wybieranymi przez specjalistów są produkty OverPost ENDODONTIC. Do opracowywania kanału przydadzą się komplementarne z nimi wiertła Overfibers Endodontic, a do ich efektywnego związania doskonale posłuży podwójnie utwardzalny cement OverCEM SA.

Jakie są wskazania do stosowania leczenia protetycznego z wykorzystaniem wkładów koronowo-korzeniowych?

Wykorzystywanie koronowo-korzeniowych wkładów protetycznych obejmuje poszczególne sytuacje kliniczne, gdy zniszczenie zęba okazuje się na tyle duże, by nie można było go odbudować tradycyjnym wypełnieniem, ale jednocześnie, korzeń zęba jest wystarczająco zdrowy, by mogło to stanowić nieodzowną podstawę dla dalszej rekonstrukcji. Wśród najczęściej wymienianych wskazań do zastosowania leczenia z użyciem wkładów koronowo-korzeniowych są:

• Wzmocnienie zębów leczonych endodontycznie jako filar pod różne uzupełnienia protetyczne (korony, mosty, protezy).
• Przypadek kliniczny martwoty zęba po zastosowanym leczeniu kanałowym. 
• Złamania i inne uszkodzenia zębów, których nie można skutecznie odbudować za pomocą tradycyjnych metod.
• Nieprawidłowe ustawienie zębów w łuku. 
• Chęć zadbania o estetykę podjętego leczenia, szczególnie w obszarach widocznych, gdzie tradycyjne wypełnienia mogą być mniej pod tym względem zadowalające.

Przeciwwskazania dotyczące używania u pacjentów wkładów koronowo-korzeniowych

Chociaż protetyczne sztyfty koronowo-korzeniowe oferują znaczące korzyści dla procesu rekonstrukcji zęba, istnieją również okoliczności, w których ich zastosowanie może być ograniczone lub nawet niezalecane. Stąd każdą decyzję co do sposobu leczenia poprzedzać powinien dokładny wywiad z pacjentem obejmujący kompleksową ocenę jego ogólnego stanu zdrowia oraz identyfikację potencjalnych czynników ryzyka. Wstępna diagnoza jest kluczowa do tego, aby zapewnić pacjentowi w pełni bezpieczną, maksymalizującą szansę na sukces formę leczenia.
Wśród najważniejszych przeciwwskazań do stosowania przez lekarzy stomatologów wkładów koronowo-korzeniowych u pacjentów wymieniane są:

• Niewystarczającą ilość zdrowej tkanki koronowej lub korzeniowej: jeśli zębina, lub korzeń są zbyt mocno zniszczone, zastosowanie wkładu może okazać się nieskuteczne lub nawet niemożliwe.
• Nieodpowiedni stan tkanki dziąsłowej: sytuacja, gdy tkanka dziąsłowa wokół zęba jest w medycznie złym stanie, skuteczność i trwałość wkładu koronowo-korzeniowego może zostać w znacznym stopniu zmniejszona.
• Pionowe złamanie korzenia: tego typu poważne uszkodzenie może być czynnikiem decydującym w zaniechaniu podjęcia u pacjenta leczenia przy pomocy wkładów koronowo-korzeniowych. Próba zastosowania sztyftu pomimo pionowego złamania może prowadzić do uzyskania mało stabilnego efektu, postępującego dalej pęknięcia zęba, czy mało pożądanego osadzenia wkładu w zębie z rozwijającą się infekcją.
• Nadmierna ruchomość zęba: ruchliwość zęba może utrudnić skuteczne osadzenie wkładu oraz zwiększyć ryzyko możliwych do wystąpienia po zabiegu powikłań.
• Niedostateczne zdrowie ogólne pacjenta:  wynikające z nieprawidłowego stanu zdrowia pacjenta opóźnienia w gojeniu lub możliwe do wystąpienia po zabiegu powikłania, powinny decydować o zasadności stosowania u nich wkładów koronowo-korzeniowych. Szczególnie ważnym w tym aspekcie jest także zdobycie wiedzy na temat ewentualnych alergii pacjenta, ponieważ może być to kluczowa informacja względem nie tyle samej możliwości zastosowania u niego podejmowanych w niniejszym temacie wkładów, ile ich właściwego doboru pod względem wykorzystanych materiałów budulcowych.
• Planowane przez pacjenta leczenie ortodontyczne: sztyfty koronowo-korzeniowe mogą utrudniać przeprowadzenie niektórych procedur ortodontycznych, szczególnie jeśli dotyczą one przemieszczania zębów w obszarze, gdzie powinien znaleźć się wkład.

Proces wstawiania wkładu koronowo-korzeniowego krok po kroku

Proces osadzania wkładów koronowo-korzeniowych jest wieloetapowy i wymaga ścisłej współpracy pacjenta, lekarza stomatologa i w niektórych sytuacjach technika protetyki. Standardowa procedura zakłada jego przebieg w zgodzie z kolejno następującymi po sobie etapami:

1. Ocena ogólnego stanu zdrowia i stanu zęba pacjenta, na podstawie którego lekarz stomatolog podejmuje decyzję o zasadności zastosowania wkładu koronowo-korzeniowego i jego doborze.
2. Przygotowanie zęba do zabiegu, w którego trakcie usunięta zostaje jego zniszczona tkanka, a sam ząb poddany jest starannemu oczyszczeniu.
3. Dokonanie precyzyjnego pomiaru (i w niektórych przypadkach wycisku zęba), który posłużyć ma za wzór do wykonania indywidualnego wkładu protetycznego. 
4. Produkcja dopasowanego do konkretnego klinicznego przypadku wkładu.
5. Osadzenie wkładu na zębie, z wykorzystaniem specjalnego kleju albo cementu stomatologicznego.

Jakie są zalety wkładów koronowo-korzeniowych?

Wkłady koronowo-korzeniowe oferują szereg korzyści zarówno dla pacjenta, jak i dla lekarza stomatologa. Przy odpowiednim zastosowaniu się do warunkujących ich prawidłowe używanie wytycznych i przy uwzględnieniu indywidualnych potrzeb oraz uwarunkowań zdrowotnych pacjenta, wkłady te prezentują wiele praktycznych zalet:  

• Wkłady koronowo-korzeniowe oferują stabilną i wytrzymałą podporę dla tkanek zębów, co sprawia, że są one niezwykle efektywne w trudnych, wymagających intensywnego wzmocnienia przypadkach.
• Dzięki możliwości indywidualnego dopasowania wkładów koronowo-korzeniowych do pacjenta, jakość leczenia z ich wykorzystaniem stoi na wyjątkowo wysokim poziomie.
• Istnieje opcja uzyskania dzięki nim bardzo satysfakcjonującego, estetycznego wyglądu uzupełnienia, które harmonizuje z resztą uzębienia.
• Wkłady koronowo-korzeniowe pozwalają na zachowanie w dużym stopniu oryginalnej struktury zęba, co ma bezpośrednie przełożenie na utrzymanie wysokiej funkcjonalności zęba.

Wkłady koronowo-korzeniowe — podsumowanie

Wkłady koronowo-korzeniowe, dzięki wykazywanej trwałości, estetyce i funkcjonalności są częstym wyborem podejmowanego przez lekarzy stomatologów leczenia uszkodzonej struktury zęba. Wybór odpowiedniego wkładu koronowo-korzeniowego zawsze powinien być poprzedzony dociekliwą i precyzyjną diagnostyką, tak aby ich zastosowanie dało oczekiwane: skuteczne i długotrwałe efekty. Stosowanie wkładów koronowo-korzeniowych umożliwia odbudowę zębów, które zostały znacznie uszkodzone lub osłabione, przywracając im funkcję żującą i estetykę. Jest to co prawda skomplikowana procedura, która wymaga precyzji i doświadczenia ze strony lekarza stomatologa, ale jej ostateczny wymiar w pełni to wynagradza.