Stomatologia i koronawirus – niezbędne informacje

Każdego dnia pojawiają się nowe doniesienia dotyczące wpływu wirusa SARS-CoV-2 na życie i zdrowie ludzi zarówno w trakcie zarażenia jak i konsekwencji po przebyciu choroby. Jak wiadomo zakażenie u niektórych osób może początkowo nie powodować żadnych objawów. Mimo to transmisja wirusa czasem następuje nawet do dwóch tygodni przed zauważeniem objawów. Lekarze dentyści w tym szczególnym okresie powinni zatem jeszcze bardziej dbać o dobro i zdrowie swoich pacjentów. W gabinetach panuje zaostrzony reżim sanitarny związany z minimalizowaniem ryzyka zakażenia. Dotyczy to zarówno działań pracowników gabinetu, jak i zaleceń dla samego pacjenta. Niezwykle ważna jest otwarta komunikacja pacjenta ze stomatologiem na etapie planowania wizyty. Pacjent powinien przygotować się na pomiar temperatury, wypełnienie karty epidemiologicznej czy np. odkażenie gardła poprzez jego przepłukanie. Obserwując sytuację związaną z rozprzestrzenianiem się koronawirusa SARS-CoV-2, w Polsce i na świecie można zauważyć, że wiele gabinetów stomatologicznych zawiesiło swoją działalność lub znacznie ją ograniczyło. Co zatem zmienił COVID-19 w placówkach dentystycznych i jak wygląda wizyta w czasie pandemii? Jakich zasad należy przestrzegać, aby chronić zdrowie swoje i pacjenta w dobie pandemii?

Z tego artykułu dowiesz się:

• Jakie procedury sanitarne należy stosować w gabinecie stomatologicznym, aby zapewnić bezpieczeństwo w dobie pandemii koronawirusa.
• Jakie pytania należy zadać pacjentowi przed wizytą, aby ocenić ryzyko związane z COVID-19.
• Jakie środki ochrony osobistej (PPE) są zalecane dla personelu medycznego pracującego w gabinecie stomatologicznym.
• Jak przygotować gabinet do przyjęcia pacjenta, w tym informacje o dezynfekcji powierzchni i sterylizacji narzędzi.
• Jakie zasady należy przestrzegać, aby chronić zdrowie zarówno swoje, jak i pacjenta.

Jak przygotować gabinet stomatologiczny do wizyty pacjenta? – procedury sanepidu dla gabinetów stomatologicznych

Dobrze przygotowany i sterylny gabinet to podstawa bezpieczeństwa miejsca pracy. Sytuacja pandemiczna jest bardzo dynamiczna i powoduje szybkie zmiany w życiu społeczeństwa. Obserwując obecną sytuację można pokusić  się o stwierdzenie, że coraz więcej środowisk zaczyna skutecznie radzić sobie z transmisją wirusa. Jedną z takich grup społecznych są stomatolodzy. Może to wynikać z odpowiedniej wiedzy medycznej oraz z dobrego przygotowania lekarzy do przyjęcia pacjenta w gabinecie. Należy jednak pamiętać o ciągłości stosowanych procedur, m.in. myciu i dezynfekcji powierzchni. Wszelkie procedury sanepidu dla gabinetów stomatologicznych są powszechnie znane a powtarzanie ich jak mantrę daje efekty i powrót do sprawnego funkcjonowania wydaje się perspektywą bliższą niż dalszą. Według wielu rekomendacji należy pamiętać o przygotowaniu pomieszczeń przyjęcia pacjenta oraz przygotowanie gabinetu stomatologicznego: 

- W rejestracji zaleca się zachowanie odpowiedniej, bezpiecznej odległości od pacjenta 
- Z gabinetu należy usunąć zbędne przedmioty, akcesoria i urządzenia, mniej powierzchni narażonych na kontakt z koronawirusem u dentysty na pewno pomoże w ograniczeniu transmisji wirusa
- Stosowanie ochraniaczy foliowych na urządzenia stosowane w trakcie przyjęcia pacjenta
- Każdorazowa (po każdej wizycie) dezynfekcja powierzchni płaskich, jak i komputera i urządzeń pomocniczych w gabinecie stomatologicznym
- Każdorazowa bardzo dokładna dezynfekcja klamek, przycisków itp. elementów wyposażenia, z którymi kontakt mają osoby przebywające w gabinecie
- Sterylizacja wszystkich instrumentów, używanych bezpośrednio w pracy z pacjentem (turbiny, kątnice stomatologiczne).

O czym powinniśmy poinformować pacjenta przed wizytą?

W związku z tym, iż koronawirus przenosi się drogą kropelkową, możemy zostać zainfekowani, podczas gdy inna osoba kaszle, kicha czy po prostu z nami rozmawia, stąd personel, pracujący w gabinecie stomatologicznym, jak również pacjenci są bardziej narażeni na zarażenie. Warto przedstawiać pacjentom procedury sanitarno-epidemiczne, które obowiązują w gabinecie i to zanim osoba leczona skorzysta z usługi. Stomatolog lub personel gabinetu podczas rozmowy telefonicznej z pacjentem powinien przeprowadzić wywiad, zadając 10 pytań dotyczących jego stanu zdrowia i ryzyka przenoszenia koronawirusa. Zostały one opracowane przez WHO i sanepid. Są to m.in. czy pacjent miał bezpośredni kontakt z osobą, która potencjalnie może być zarażona lub, u której zdiagnozowano COVID-19?, czy pacjent w ciągu ostatnich 14 dni miał objawy związane z koronawirusem (gorączka, kaszel, problemy z oddychaniem), Czy w ciągu ostatnich dwóch tygodni wrócił z zagranicy lub miał kontakt z osobą, która niedawno przyjechała do Polski?. Gdyby taka sytuacja miała miejsce, to może zostać poinformowany/a o konieczności przełożenia wizyty. W celu zabezpieczenia praktyki stomatologa przed koronawirusem, rekomenduje się przygotowanie pacjentowi Oświadczenie pacjenta COVID-19, które będzie potwierdzeniem wcześniej przeprowadzonego wywiadu telefonicznego. Pacjent powinien zostać poinformowany o procedurach sanepidu oraz gabinetu stomatologicznego, jakie muszą być zachowane w czasie wizyty u specjalisty. Należy poinformować także, o przeprowadzeniu kontroli epidemiologicznej przed rozpoczęciem wizyty, która będzie niezbędna, aby zachować należytą ostrożność. Tego rodzaju informacje powinny znajdować się na stronach internetowych gabinetów i powinny być ogólnodostępne, aby wizyta była jak najkrótsza, a zasady były przejrzyste i czytelne.

Jakich zasad należy przestrzegać, aby chronić zdrowie swoje i pacjenta w dobie pandemii SARS-CoV-2?

Zasady te zostały ściśle określone przez Światową Organizację Zdrowia. Nazwano je PPE – personal protective equipment, dotyczą noszenia odzieży ochronnej pracowników ochrony zdrowia, którzy są szczególnie narażeni na kontakt z koronawirusem. W skład zestawów ubioru ochronnego wchodzą: maseczki ochraniające drogi oddechowe – wysokofiltrujące N95 o standardzie FFP2 lub FFP3. Oprócz tego zabezpieczamy się kombinezonami ochronnymi, ochraniaczami na buty, przyłbicami, okularami ochronnymi oraz rękawiczkami diagnostycznymi. PPE wyznacza również kolejność zakładania. Po pierwsze dezynfekujemy ręce, następnie należy założyć fartuch jednorazowy, maskę ochronną (zalecane maseczki o wysokiej filtracji lub maseczki chirurgiczne), następnie założenie okularów ochronnych lub przyłbicy a w końcu założenie rękawiczek na zdezynfekowane ręce. Obok zadbania o odpowiedni ubiór należy wyposażyć gabinet w niezbędne preparaty do dezynfekcji i sterylizacja o szerokim spektrum –bójczym. Jednym z takich produktów są chusteczki do dezynfekcji PrimaDent Wipes.