Jak dobrać system adhezyjny do konkretnego przypadku klinicznego? Przewodnik dla stomatologów

Współczesna stomatologia opiera się na skutecznych, przewidywalnych i trwałych rozwiązaniach klinicznych. Wśród nich systemy adhezyjne zajmują szczególne miejsce – to one warunkują siłę i stabilność połączenia materiału odtwórczego z tkankami twardymi zęba, wpływając bezpośrednio na szczelność, estetykę oraz długoterminowe powodzenie leczenia.

Dostępne obecnie na rynku systemy różnią się nie tylko składem chemicznym i techniką aplikacji, ale także zakresem wskazań oraz poziomem wrażliwości na technikę wykonania. Wybór odpowiedniego systemu powinien uwzględniać zarówno rodzaj ubytku, jak i indywidualne preferencje klinicysty, jak i warunki anatomiczne i biologiczne.
Poniższy przegląd porządkuje wiedzę na temat dostępnych grup systemów adhezyjnych i ich zastosowania w codziennej praktyce klinicznej.

Zachęcamy również do zapoznania się z naszymi wcześniejszymi artykułami na temat stomatologii:

• Materiały wypełnieniowe – doradzamy co wybrać.
• Rodzaje wierteł stomatologicznych.

Z tego artykułu dowiesz się:

1. Jakie systemy adhezyjne stosuje się w stomatologii i czym się różnią?
2. Na czym polega technika total-etch i kiedy warto ją stosować?
3. Co to jest system samowytrawiający (self-etch) i jakie ma zalety?
4. Czym wyróżniają się uniwersalne bondy i czy warto z nich korzystać?
5. Jak dobrać odpowiedni system adhezyjny do konkretnego przypadku klinicznego?
6. Jakie są najczęstsze błędy podczas aplikacji systemu adhezyjnego?
7. Jakie systemy łączące są obecnie najlepiej oceniane przez stomatologów?
   
   

Rodzaje systemów adhezyjnych – czym się różnią?

Systemy adhezyjne można podzielić na trzy podstawowe grupy, w zależności od sposobu przygotowania podłoża oraz liczby etapów aplikacji:

Czym charakteryzują się bondy typu total-etch z klasycznym wytrawianiem?

Systemy klasyczne, zwane także trójstopniowymi, wymagają osobnego etapu wytrawiania szkliwa i zębiny za pomocą kwasu ortofosforowego, po którym następuje spłukanie i osuszenie pola operacyjnego. Następnie aplikuje się preparat zwiększający zwilżalność tkanek (określany jako primer), a następnie materiał wiążący.

Ten typ systemów odznacza się wysoką skutecznością adhezji do szkliwa, co czyni go szczególnie przydatnym w odbudowach w odcinku przednim. Jednocześnie procedura ta wymaga zachowania ścisłych warunków wilgotnościowych i większej precyzji technicznej.

Przykładowe 3-etapowe systemy adhezyjne:

• Total-etch Adhesive (Proclinic Expert) - Pozbawiony żywicy Bis-GMA w składzie, jednoskładnikowy system wiążący, skuteczny przy wszelkich naprawach kompozytowych.
• OptiBond FL (Kerr) – niezawodny system 3-krokowy, często wybierany w stomatologii estetycznej.
• Scotchbond Multi-Purpose (Solventum) – sprawdzony klasyk o wysokiej skuteczności.
• Prime&Bond NT (Dentsply Sirona) – system oparty na nanotechnologii, dający dobre efekty estetyczne.

Czym charakteryzują się bondy typu self-etch?

Systemy samowytrawiające eliminują konieczność oddzielnego wytrawiania szkliwa i zębiny, ponieważ zawierają w swoim składzie substancje kwasowe aktywujące podłoże bez potrzeby spłukiwania. Taka konstrukcja pozwala skrócić czas pracy, zmniejsza ryzyko przesuszenia zębiny oraz minimalizuje ryzyko wystąpienia nadwrażliwości pozabiegowej.

Z uwagi na łagodniejsze działanie kwasów, tego rodzaju systemy rekomendowane są szczególnie w przypadku odbudów w zębach bocznych, a także u pacjentów wymagających szybkiego i bezpiecznego przebiegu procedury. Dodatkowym atutem jest mniejsza wrażliwość na zmienne warunki kliniczne.

Rekomendowane bondy typu self-etch:

• Self-Etch Adhesive (Proclinic Expert) - gwarantuje stabilne połączenie materiału kompozytowego ze szkliwem i zębiną, osiągając wytrzymałość adhezyjną przekraczającą 20 MPa.
• Clearfil SE Bond (Kuraray) – legenda wśród samowytrawiających systemów łączących.
• Adhese SE (Ivoclar Vivadent) – intuicyjny w użyciu, sprawdza się w pracy bez asysty.
• Futurabond M+ (VOCO) – ekonomiczne rozwiązanie do szerokiego zastosowania.
• G-Premio BOND (GC) – jeden z nielicznych bondów typu self-etch, który może też pracować, jako uniwersalny.

Czym charakteryzują się uniwersalne systemy adhezyjne? 

Systemy określane jako uniwersalne łączą w sobie zalety różnych metod aplikacji – mogą być stosowane zarówno w technice total-etch, jak i samowytrawiającej lub selektywnej (gdzie wytrawiane jest jedynie szkliwo). Ich skład chemiczny, często zawierający monomer MDP, zapewnia wysoką siłę adhezji do różnych powierzchni, w tym zębiny, szkliwa, ceramiki czy tkanek metalowych.

Systemy tej grupy są coraz częściej wybierane w nowoczesnej praktyce, ponieważ umożliwiają dostosowanie procedury do konkretnej sytuacji klinicznej, przy jednoczesnym uproszczeniu protokołu i skróceniu czasu pracy.

Najczęściej wybierane bondy uniwersalne:

• Universal Adhesive (Proclinic Expert) - produkt charakteryzujący się imponująco wysoką siłą adhezji do szkliwa i zębiny nawet przy ekstremalnych obciążeniach.
• Scotchbond Universal Plus (Solventum) – bez HEMA, kompatybilny z materiałami światłoutwardzalnymi i chemoutwardzalnymi
• Adhese Universal (Ivoclar Vivadent) – uniwersalność połączona z intuicyjną aplikacją
• Clearfil Universal Bond Quick (Kuraray) – wyjątkowo szybki, szczególnie polecany przy odbudowach pośrednich.
• Futurabond U (VOCO) – zapewniający silne i trwałe połączenie z różnymi powierzchniami, w tym szkliwem, zębiną, ceramiką i metalem.
• OptiBond Universal (Kerr) – sprawdzony w różnych warunkach klinicznych.

Dobór systemu adhezyjnego – aspekty kliniczne:

Właściwy dobór systemu powinien być wynikiem analizy wielu czynników:

• Dominacja szkliwa w polu operacyjnym – w przypadkach rekonstrukcji ubytków klasy III i IV, szczególnie w odcinku przednim, najlepsze efekty osiąga się z zastosowaniem systemów klasycznych lub techniki selektywnego wytrawiania szkliwa.
• Obecność głębokiej zębiny – przy rozległych ubytkach klasy II, gdzie przeważa zębina, zaleca się systemy samowytrawiające lub uniwersalne o niskiej kwasowości.
• Odbudowy pośrednie – w przypadku procedur z użyciem wkładów, nakładów i koron adhezyjnych, istotne znaczenie ma zgodność systemu łączącego z rodzajem cementu kompozytowego oraz stabilność warstwy adhezyjnej – stąd szczególnie cenione są systemy uniwersalne najnowszej generacji.
• Trudne warunki kliniczne – u pacjentów o ograniczonej współpracy lub wymagających skróconych procedur, sprawdzą się systemy samowytrawiające o uproszczonej aplikacji i stabilnej formule.

Najczęstsze błędy w pracy z systemami adhezyjnymi:

Pomimo dużego zaawansowania technologicznego, skuteczność adhezji może zostać istotnie obniżona przez błędy techniczne. Wśród najczęściej obserwowanych nieprawidłowości znajdują się:

• niewłaściwy czas wytrawiania szkliwa,
• przesuszenie lub nadmierne zwilżenie zębiny,
• pominięcie etapu mieszania składników (jeśli wymagane),
• niedostateczne naświetlanie warstwy wiążącej,
• aplikacja zbyt grubej warstwy materiału.

Unikanie tych błędów jest niezbędne dla zapewnienia trwałości wiązania i ograniczenia ryzyka powikłań klinicznych.

Sprawdzone systemy adhezyjne dostępne w e-meditrans.pl:

W sklepie internetowym e-meditrans.pl dostępna jest bogata oferta systemów adhezyjnych renomowanych marek, takich jak Solventum (3M), Ivoclar, VOCO, Kerr, Kuraray czy GC. Oferowane preparaty obejmują wszystkie grupy systemów – od klasycznych trójstopniowych, przez systemy samowytrawiające, aż po uniwersalne rozwiązania najnowszej generacji.

Oferta jest stale aktualizowana, zgodna z najnowszymi trendami i dostępna w opakowaniach dostosowanych do indywidualnych potrzeb gabinetów. Zespół specjalistów Meditrans dba o selekcję asortymentu oraz jego dostępność, wspierając klinicystów w podejmowaniu trafnych decyzji zakupowych.

Pełna oferta systemów adhezyjnych w Meditrans dostępna jest w kategorii Systemy łączące. 

Wybór odpowiedniego systemu adhezyjnego - podsumowanie:

System adhezyjny to kluczowy element każdej odbudowy protetycznej i zachowawczej. Dobór odpowiedniego systemu, dostosowanego do warunków klinicznych i techniki pracy, przekłada się bezpośrednio na trwałość, szczelność i estetykę leczenia. Zrozumienie różnic między poszczególnymi grupami oraz świadome korzystanie z dostępnych rozwiązań technologicznych to podstawa skutecznej i przewidywalnej praktyki stomatologicznej.