Lakowanie zębów jako jedna z najlepszych metod zapobiegania próchnicy

Lakowanie zębów to wysoce skuteczna metoda zapobiegania próchnicy, która cieszy się niemałą popularnością zarówno w gronie stomatologów, jak i wśród pacjentów. Jest to proces mało inwazyjny i bezbolesny, co czyni go szczególnie atrakcyjnym w przypadku dzieci. Warto zatem przyjrzeć się bliżej tej procedurze i dowiedzieć się, dlaczego lakowanie zębów uznawane jest za jedno z najbardziej efektywnych rozwiązań w walce z próchnicą. Lakowanie zębów to jednak nie tylko sam zabieg, ale także dobór odpowiednich preparatów. Dlatego też, poza wyjaśnieniem istoty i przebiegu procedury lakowania, w artykule poruszymy także kwestię produktów, jakie stosowane są do jej właściwego przeprowadzenia.

Zajrzyj również do porad na temat "Profilaktyka próchnicy u najmłodszych - jak pomóc dzieciom uniknąć próchnicy?", by dowiedzieć się, jakie działania podjąć, aby zapewnić dzieciom zdrowe zęby od najmłodszych lat. Dalej, odkryj "Fluoryzacja zębów - najczęściej stosowane preparaty", aby zrozumieć, jak fluoryzacja wspiera walkę z próchnicą i jakie produkty są rekomendowane do tego celu.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Jakie są cele i korzyści z lakowania zębów, w tym ochrona przed próchnicą poprzez uszczelnianie bruzd i zagłębień na powierzchni zębów.
• Dla kogo przeznaczony jest zabieg lakowania, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci oraz dorosłych zwiększonym ryzykiem próchnicy.
• Jak przebiega proces lakowania zębów, od przygotowania zębów, przez aplikację laku, aż po ocenę efektów i ewentualną korektę.
• Jakie są przeciwwskazania do lakowania zębów?
• Jakie preparaty są stosowane podczas lakowania zębów, w tym uszczelniacze szczelinowe i preparaty wytrawiające, oraz ich znaczenie dla skuteczności zabiegu.

Na czym polega lakowanie zębów

Lakowanie zębów, wskazywane jako jeden z kluczowych elementów stomatologii zachowawczej i profilaktyki próchnicy, jest procedurą polegającą na uszczelnianiu bruzd i zagłębień w zębach za pomocą specjalnego laku. Ten półpłynny materiał ma chronić zęby przed dostępem bakterii oraz działaniem kwasów bakteryjnych. Ma także za zadanie spłycać głębokie bruzdy, w których zalega biofilm, powstały w wyniku złego szczotkowania przez pacjenta. Wszystko to w konsekwencji pozwala na ochronę powierzchni okluzyjnej zębów przed próchnicą.
Zabieg lakowania najczęściej przeprowadzany jest na zębach trzonowych i przedtrzonowych, ze względu na ich specyficzną budowę. Na górnej powierzchni tych zębów znajdują się liczne zagłębienia (bruzdy), które mają za zadanie ułatwiać proces żucia pokarmów. Niestety, to właśnie w tych miejscach często gromadzi się bardzo trudna do usunięcia, zwłaszcza przez dziecko, płytka nazębna, która staje się głównym źródłem problemów z próchnicą.

Lakowanie zębów u dzieci

Ze względu na specyfikę zabiegu lakowania - szybkie, łatwe i bezbolesne jego przeprowadzenie - jest on szczególnie popularny w przypadku profilaktyki próchnicy u dzieci. Zaleca się zatem, aby procedura lakowania wykonana została zaraz po zakończeniu procesu wyrzynania się zębów stałych, czyli w wieku około 7 lat. Dodatkowo, dla utrzymania efektu ochronnego, lakowanie powinno być powtarzane co 1-2 lata. Preparat zabezpieczający pozostaje w zagłębieniach zębów przez kilka lat, ale ze względu na to, iż podlega on bardzo dużym obciążeniom podczas jedzenia, może ulec uszkodzeniu, a nawet całkowitemu starciu czy odpryskiwaniu, dlatego wymaga regularnego sprawdzania i ewentualnej korekty.
Zabieg uszczelniania bruzd może zostać przeprowadzony również na zębach mlecznych. Są one znacznie słabsze od zębów stałych, a tym samym bardziej podatne na choroby, dlatego działania profilaktyczne takie, jak właśnie lakowanie znacząco zwiększają ochronę ich powierzchni przed działaniem szkodliwych czynników.

Lakowanie zębów u dorosłych

Lakowanie zębów nie jest zabiegiem przeznaczonym wyłącznie dla najmłodszych pacjentów. Jego przeprowadzenie niejednokrotnie zalecane jest także w przypadku dorosłych, zwłaszcza tych, którzy mają trudności w zachowaniu właściwej higieny jamy ustnej lub borykają się z chorobami takimi, jak chociażby cukrzyca, choroby układu krążenia czy autoimmunologiczne. Tego rodzaju czynniki znacząco podnoszą bowiem ryzyko rozwoju próchnicy zębów.

Istotne jest, że zabieg lakowania powinien być przeprowadzany wyłącznie na zdrowych zębach, na których nie pojawiły się jeszcze ogniska próchnicy. Jest to niezwykle ważne, aby zapewnić skuteczność procedury oraz maksymalną ochronę zębów przed przyszłymi niechcianymi zmianami. Istnieje jednak także procedura tzw. lakowania poszerzonego, która polega na użyciu wiertła do opracowania tkanki, a następnie zastosowaniu laku. W takiej sytuacji stomatolog jest w stanie opracować delikatne zmiany, jakie mogły już zajść na powierzchni zęba, aby poprawnie wykonać zabieg uszczelniania.

Lakowanie zębów krok po kroku

Pierwszym krokiem procedury lakowania zębów jest przygotowanie pacjenta do zabiegu. Lekarz najpierw dokładnie ocenia stan jamy ustnej, aby ustalić, które zęby wymagają zabezpieczenia. Następnie zęby poddawane są gruntownemu czyszczeniu - z ich powierzchni usuwane są wszelkie pozostałości jedzenia oraz osadu nazębnego. 

Używając specjalnych akcesoriów takich, jak wałeczki czy koferdam, stomatolog odizolowuje obszar pracy, aby maksymalnie ograniczyć kontakt z wodą czy śliną, które mogłyby utrudnić utrwalenie preparatu i jego odpowiednie związanie z powierzchnią zębów. 

Przechodząc do właściwego etapu procedury lakowania, stomatolog nakłada na powierzchnię zęba cienką warstwę laku, która następnie ulega utwardzeniu (zwykle pod wpływem światła, użytej przez stomatologa lampy polimeryzacyjnej). W końcowym etapie pracy lekarz za pomocą specjalnej kalki ocenia czy lak nie przeszkadza przy zagryzaniu. Jeśli zachodzi taka potrzeba, można przeprowadzić dodatkowe regulacje, aby zapewnić optymalną ochronę zęba przy maksymalnym komforcie.

Lakowanie zębów - przeciwwskazania

Lakowanie zębów nie jest wskazane w sytuacji, gdy w jamie ustnej występują rozległe zmiany próchnicze. W takim przypadku lakowanie może przyczynić się do pogłębienia istniejących ubytków, które po przykryciu preparatem uszczelniającym są trudne do zdiagnozowania i leczenia. Dodatkowo, nie zaleca się lakowania zębów o płaskich powierzchniach żujących, które mają słabo wyodrębnione guzki.
Zabieg lakowania nie jest również wskazany na zębach mocno zużytych oraz na tych, które nie w pełni wyrżnęły się z dziąsła. W przypadku, gdy zęby częściowo znajdują się pod dziąsłem, niemożliwe jest dokładne osuszenie ich powierzchni, co znacząco ogranicza skuteczność procedury lakowania.

Lakowanie zębów - preparaty

Istotnym elementem procesu lakowania zębów są odpowiednio dobrane preparaty, także te, które pomagają w przygotowaniu zębów do zabiegu. Podstawowymi produktami stosowanymi podczas lakowania zębów są specjalne uszczelniacze. Przezroczyste i elastyczne laki szczelinowe pozwalają na ochronę zęba, jednocześnie nie naruszając jego naturalnego wyglądu. Najczęściej są to materiały na bazie żywic kompozytowych uwalniające fluor.

Jak już wcześniej wspomnieliśmy, przed nałożeniem uszczelniacza, ząb musi być właściwie przygotowany. W tym celu stomatolog stosuje preparaty, które zapewniają odpowiednią adhezję laku do powierzchni zęba. Używa się tutaj m.in. żeli wytrawiających, które delikatnie trawią powierzchnię zęba, tworząc mikroskopijne nierówności, co zwiększa przyczepność laku. Istnieją jednak laki szczelinowe, które są preparatami samowytrawiającymi, co oznacza, że nie wymagają dodatkowego etapu wytrawiania za pomocą kwasów.

Po zakończonym uszczelnianiu bruzd, lekarz stosuje także produkty, które mają pomóc mu dokonać oceny uzyskanego efektu. Do tej grupy należą przede wszystkim kalki artykulacyjne, która uwidaczniają różnorodne siły zgryzowe, pozwalając na weryfikację zwarcia. Po zlokalizowaniu nieprawidłowych punktów kontaktowych można dokonać korekty uszczelnienia oraz wypolerowania materiału.

Wśród rekomendowanych produktów do tego zabiegu znajduje się Clinpro Sealant, dostarczany w strzykawkach 1.2ml, który tworzy trwałą i nieprzepuszczalną barierę ochronną. Helioseal F Plus, w zestawie 5 x 1,25g, to światłoutwardzalny lak, który zapewnia dodatkową ochronę przed bakteriami powodującymi próchnicę. Fluor Defender Maxi oferuje długotrwałą ochronę fluorkową, sama zawartość fluoru wpływa remineralizująco na szkliwo. Lak szczelinowy 1g jest kolejnym skutecznym produktem, który zabezpiecza bruzdy i szczeliny przed gromadzeniem się resztek jedzenia i bakterii. Te produkty stanowią kluczowe elementy w prewencyjnej ochronie zębów przed próchnicą.