Hemisekcja zęba - co to za zabieg i jak przebiega?

Pośród skomplikowanych przypadków klinicznych, z którymi spotyka się w swojej codziennej pracy specjalista stomatolog, pojawiają się również takie, w których dochodzi do uszkodzenia lub zainfekowania jednego z korzeni zęba. Często obieraną drogą leczenia staje się hemisekcja. Procedura ta jest zazwyczaj wykonywana, gdy tylko jeden z korzeni zęba jest dotknięty poważnym schorzeniem, takim jak zaawansowane zapalenie przyzębia, głęboka próchnica dotykająca korzenia, lub gdy konieczna jest resekcja korzenia z powodu powikłań po leczeniu kanałowym. To zaawansowana procedura, której efekt pozwala zachować pacjentom część zdrowego zęba, a tym samym utrzymać w leczonym obszarze niezmienioną w znacznym stopniu estetykę uśmiechu oraz niepogorszone funkcje żucia. Pacjent, który ma zostać poddany zabiegowi hemisekcji powinien zostać przez lekarza dobrze do niego przygotowany. Nieodzowną część procesu stanowi właściwa edukacja pacjenta w zakresie kwalifikacji przypadku klinicznego do zabiegu, kształtu samej procedury zabiegowej, ale i profilaktyki, mającej na celu jak najszybsze przywrócenie prawidłowego stanu zdrowia pacjenta.

Jednym z kluczowych elementów wpływających na właściwą rekonwalescencję po zabiegu hemisekcji jest z pewnością odpowiednia pielęgnacja leczonego obszaru, dlatego warto wiedzieć jak zmotywować pacjenta do dbania o prawidłową higienę jamy ustnej. Prawidłowa komunikacja z pacjentem w kwestiach związanych z jego leczeniem stanowią jeden z istotnych standardów w gabinecie stomatologicznym, warunkujących pozytywne odczucia pacjenta względem oferowanej mu opieki medycznej. 

Z tego artykułu dowiesz się:

1. Czym jest hemisekcja korzenia zęba. Metoda ta jest ceniona przez specjalistów, ze względu na szansę, którą ona daje na rekonstrukcję zęba z zachowaniem części jej pierwotnej struktury.  

2. Jakie są wskazania do wykonania hemisekcji. Właściwe przypisanie zebranych podczas diagnozy i wywiadu z pacjentem danych do odpowiedniego sposobu leczenia to najważniejszy etap prowadzonych przez lekarza działań.   

3. Jakie są przeciwwskazania do przeprowadzenia u pacjenta hemisekcji korzenia zęba. Istnieje kilka ważnych z punktu widzenia skuteczności odbudowy przypadków klinicznych, które całkowicie wykluczają możliwość przeprowadzenia u danego pacjenta opisywanego zabiegu.

4. Jak wygląda standardowy zabieg hemisekcji zęba. To skomplikowana i dość inwazyjna procedura, przez co wymaga ona od specjalisty dużego przygotowania w kwestiach zarówno merytorycznych, jak i praktycznych.

Hemisekcja zęba - co to jest?

Opisywany w niniejszym artykule zabieg oznacza częściową amputację zęba. Celem wykonywania hemisekcji zęba wielokorzeniowego jest chirurgiczne usunięcie jego jednej z połówek, co zazwyczaj jest naturalną kontynuacją prowadzonego w tym miejscu leczenia endodontycznego. Korzeń, który wymaga usunięcia jest uszkodzony, zainfekowany lub nieodwracalnie zepsuty. Zaawansowana i innowacyjna procedura tej techniki pozwala zachować w jamie ustnej pacjenta zdrowe części uszkodzonego zęba, dzięki czemu na długo możliwym staje się zachowanie kompletnych funkcji żucia i estetyki uśmiechu pacjenta. Procedura ta wykonywana jest przede wszystkim na zębach wielokorzeniowych, takich jak trzonowce.

Wskazania do hemisekcji

Hemisekcja to zabieg dosyć inwazyjny i mocno ingerujący w samą strukturę zęba. Taka amputacja korzeniowa może być stosowana w różnych, spotykanych w codziennej praktyce stomatologicznej sytuacjach klinicznych, w tym:

Uszkodzeniach korzenia - W przypadku, gdy jeden z korzeni zęba uległ złamaniu lub uszkodzeniu w wyniku urazu, hemisekcja może być stosowana jako alternatywa dla ekstrakcji całego zęba.
Zapaleniu korzenia - W przypadku zaawansowanego zapalenia miazgi lub zapalenia przyzębia (zapalenie okołowierzchołkowe) jednego z korzeni zęba, hemisekcja może pomóc w usunięciu źródła infekcji.
Niewydolnym leczeniu kanałowym - W sytuacji, gdy leczenie kanałowe nie przynosi oczekiwanych rezultatów lub występują powikłania, hemisekcja może być rozważana jako alternatywa.
Zwichnięciu korzenia - W przypadku zwichnięcia lub przemieszczenia jednego z korzeni zęba, hemisekcja może być konieczna dla przywrócenia stabilności i funkcji żucia.

Usunięcie korzenia zęba - przeciwwskazania 

Choć zabieg hemisekcji gwarantuje szereg klinicznych korzyści, to jednak zdarzają się przypadki, kiedy wdrożenie tej procedury do leczenia jest niemożliwe. Wśród najczęstszych powodów dyskwalifikacji pacjenta do zabiegu hemisekcji są:

1. Specyficzne uwarunkowania anatomiczne zęba, takie jak za krótkie korzenie lub zbytnio przedłużona korona zęba.
2. Trudności w umieszczeniu protezy na pozostałej części zęba, wynikające z  ograniczonego do niej dostępu.
3. Nadmierna ruchomość zębów.
4. Powikłania po błędnie przeprowadzonym leczeniu kanałowym.

Hemisekcja korzenia zęba - jak przebiega zabieg?

Procedura hemisekcji jest zabiegiem o skomplikowanej i dosyć złożonej formie, na którą stomatolodzy decydują się kiedy istnieje szansa, że zachowana część korzenia utrzyma również swoje podstawowe funkcje. Sam zabieg składa się z kilku standardowych etapów, które w pojedynczych przypadkach, w zależności od indywidualnej sytuacji pacjenta, mogą się nieznacznie różnić. Rutynowo zabieg hemisekcji powinien przebiegać według wypunktowanych poniżej kroków:
1. Diagnoza i planowanie zabiegu - Pierwszym krokiem, od którego zawsze należy rozpoczynać procedurę zabiegową jest dokładny wywiad z pacjentem oraz ocena jego stanu zdrowia. Dopiero na podstawie wyników przeprowadzonych badań  pacjentowi  przedstawiane są dostępne opcje leczenia, w tym hemisekcja korzenia zęba.
2. Znieczulenie - Aby zapewnić komfort uniknąć bólu pacjenta podczas procedury, zawsze zostaje on poddany znieczuleniu miejscowemu.
3. Odsłonięcie pola zabiegowego - Wykonane zostaje niewielkie nacięcie w dziąśle, które ma na celu odsłonić korzeń poddawanego zabiegowi zęba.
4. Zasadnicza hemisekcja - Przy użyciu specjalistycznego narzędzia usunięta zostaje jedną z połówek zęba wraz z uszkodzonym lub zainfekowanym korzeniem.
5. Dezynfekcja - Aby zapobiec dalszym infekcjom miejsce zabiegu jest dokładnie oczyszczane.
6. Zabezpieczenie miejsca zabiegu - Najczęściej pusty kanał korzeniowy zostaje odpowiednio wypełniony, tak aby zapobiec powstaniu w tym miejscu wtórnych infekcji bądź utracie tkanki kostnej.   
7. Opatrywanie rany pozabiegowej.

Procedura hemisekcji wymaga od specjalisty stosowania specjalnych narzędzi, takich jak kleszcze ekstrakcyjne. Pośród obecnych na rynku tego rodzaju instrumentów, na uwagę zasługują kleszcze marki PrimaDent, takie jak: kleszcze ekstrakcyjne Bertena.

Proces odbudowy zęba po hemisekcji

Właściwy proces gojenia miejsca po hemisekcji trwa zazwyczaj około 6 tygodni. Po tym czasie osadza się w dany obszar wkład koronowo-korzeniowy, który staje się podłożem protetycznym. Po upływie kolejnych od 2 do 4 tygodni umieszcza się na nim koronę protetyczną, co kończy proces rekonstrukcji funkcjonalnej i estetycznej przestrzeni po utracie zęba.

Hemisekcja - zalecenia dla pacjenta po zabiegu

Amputacja części zęba z korzeniem to wysoce inwazyjny zabieg chirurgiczny, który wymaga od pacjenta zastosować się do kilku prostych zaleceń, które z pewnością wesprą go w szybkiej i udanej rekonwalescencji. Specjalista przeprowadzający hemisekcję powinien odpowiednio poinstruować pacjenta na temat koniecznych do wdrożenia w jego najbliższej codzienności profilaktyki zachowań:
1. Po przeprowadzeniu hemisekcji zęba zaleca się odpoczynek i unikanie intensywnego wysiłku fizycznego przez kilka dni.
2. W pierwszych dniach po zabiegu zaleca się spożywanie miękkich pokarmów oraz unikanie gorących potraw i napojów. Ważne jest również, aby dieta była bogata w witaminę C i białko, które wspomagają proces gojenia
3. Niezbędne jest kontynuowanie codziennej higieny jamy ustnej, ale należy być delikatnym w obszarze, który był poddany zabiegowi. Można stosować płyny do płukania ust bez alkoholu, które pomagają w czyszczeniu i gojeniu.
4. Po zabiegu hemisekcji zęba lekarz stomatolog może przepisać leki przeciwbólowe. Ważne jest regularne stosowanie tych leków i monitorowanie poziomu bólu. W przypadku nasilenia się bólu lub braku poprawy, należy skontaktować się ze specjalistą.
5. Po zabiegu należy unikać palenia tytoniu i picia alkoholu, które mogą opóźnić proces gojenia i zwiększyć w leczonym obszarze ryzyko powstania infekcji.
6. Lekarz stomatolog powinien regularnie kontrolować proces gojenia poddawanego zabiegowi miejsca i na bieżąco wykluczać ewentualne powikłania. Dodatkowo zadaniem dentysty jest również poinformować pacjenta o możliwych do wystąpienia niepokojących objawach, z którymi powinien się on jak najszybciej zgłosić na kontrolę.
Do prawidłowej pielęgnacji i higieny pozabiegowego miejsca lekarz stomatolog może zaproponować pacjentowi specjalne preparaty do płukania jamy ustnej, jak np. płukanka Implant Alfa albo Eludril Classic. 

Hemisekcja zęba - podsumowanie

Hemisekcja zęba to zabieg stomatologiczny polegający na usunięciu jednego z korzeni wielokorzeniowego zęba wraz z częścią korony, która się nad nim znajduje. Hemisekcja umożliwia zachowanie reszty zęba, która jest zdrowa i funkcjonalna. Po zabiegu, aby przywrócić leczonemu miejscu pełną funkcjonalność i estetykę, często konieczna jest odbudowa zęba wykonywana za pomocą korony protetycznej lub innego protetycznego rozwiązania. Amputacja części korzeniowej zęba powinna być poprzedzona wnikliwym badaniem pacjenta, które jest podstawą do jakiejkolwiek kwalifikacji do zabiegu.